Mình là Tuấn Anh, hiện đang là du học sinh ngành thạc sỹ Digital Marketing tại Liverpool, Anh Quốc. Nay mình muốn chia sẻ với bạn đọc BrandsVietnam về hành trình khởi nghiệp lần 2 với dự án đám cưới, cưới hỏi online VOW.vn của mình với tư cách là Founder.
“Where there’s a will, there’s a way.”
Có 1 người từng dành cho mình câu nói trên, dịch ra đại loại là “Nơi nào có ý chí, nơi đó có con đường”, và mình luôn xem nó như kim chỉ nam trong cuộc sống. Và câu nói ấy đã sát cánh bên mình trong suốt chặng đường thành lập ra chuyên trang đám cưới, cưới hỏi Việt Nam www.VOW.vn.
Viết để nhớ… 01/03/2017 đánh dấu một cột mốc quan trọng đối với mình khi cho ra mắt chính thức www.VOW.vn trong lúc đang công tác và học tập ở Liverpool, Anh Quốc. Mình xin trải lòng 100% sự thật những khó khăn, trắc trở mà mình với tư cách là Founder (người sáng lập) gặp phải trên con đường khởi nghiệp đến với VOW từ những ngày đầu tiên.
Ý tưởng khởi nghiệp đến từ những khó khăn trong cuộc sống hằng ngày
Nếu ai đó hỏi mình tìm ý tưởng để làm này làm nọ, kinh doanh này kia ở trường lớp nào, thì mình xin chia sẻ thật lòng là những ý tưởng đều xuất phát từ những gì rất thân thuộc với chúng ta, đó là những vấn đề – khó khăn – trở ngại mà mình gặp phải trong cuộc sống hằng ngày và mình muốn tìm hướng giải quyết những vấn đề – khó khăn – trở ngại đó bằng công nghệ.
Cụ thể trong trường hợp của VOW.vn, khi đám cưới của một người chị thân với mình đến gần, và chị ấy phải thức từng đêm hỏi thăm bạn bè, gia đình, lục tung trên Google từng hạng mục một để chuẩn bị cho đám cưới, từ ý tưởng đám cướinhư trang trí đám cưới như thế nào, váy cưới hoặc áo dài cưới nên chọn mẫu nào, đặt tiệc cưới ở đâu là chất lượng mà rẻ nhất, cho tới quản lý chi phí đám cướinhư thế nào là hiệu quả, những việc cần làm cho ngày cưới là gì, video phát trong lễ cưới làm như thế nào, v.v…
Với việc chị phải mất thời gian khá nhiều và mình thấy đó là tình trạng chung của rất nhiều bạn trước khi cưới, vì vậy mình nhận ra một cổng thông tin cưới hỏi tổng hợp tất cả những gì chị ấy cần để lập kế hoạch cưới và chuẩn bị cho đám cưới , sẽ giúp tiết kiệm thời gian, công sức rất nhiều, giúp đám cưới trở nên thuận tiện hơn. Mình sau đó bắt tay vào nghiên cứu SWOT và nhận thấy thị phần mảng wedding còn khá nhiều, rất tiềm năng và cơ hội cho mình vẫn còn khá nhiều. Và đó là lúc ý tưởng cho startup www.VOW.vn được ấp ủ và nhen nhóm trong đầu.
Homepage của www.VOW.vn.
Nghĩ ra ý tưởng thì dễ, bắt tay vào làm mới khó
Câu nói đó không hề sai. Mình có biết rất nhiều bạn Founder nghĩ ra nhiều ý tưởng khởi nghiệp nghe rất hay, ngay cả “thần gió” cũng được triệu hồi về, nhưng sau 1-2 năm thì những ý tưởng “vũ bão” đó vẫn chỉ nằm trên giấy trắng (hay còn gọi là file docs trong thời buổi công nghệ) và không biết được ngày cất cánh…
Những bước chạy đầu tiên để hiện thực hoá VOW đối với mình mà nói khó đến nhường nào, nhưng mình không bao giờ quên được. Sau khi lên ý tưởng sơ bộ, mình bắt đầu công việc ưu tiên hàng đầu là tìm người đồng sáng lập (co-founder) để chia sẻ gánh nặng nơi “hàng công”. Sau khi ngó trái ngó phải, ngó trước ngó sau, ngó trên ngó dưới, ngó rộng ngó sâu… thì mình quyết định mời ngay… chị sếp của mình lúc đó làm co-founder (lúc đó mình mới vào công ty chưa được 1 tháng và hoàn toàn không quen biết chị), và tất nhiên công việc tiếp theo của mình là phải trình bày dự án, dùng quỷ kế, trăm phép thần thông của tôn ngộ không để dụ dỗ, thuyết phục được chị ấy gia nhập. Và sau 1 hồi nghe mình dụ dỗ, chị đã rất thích thú với ý tưởng dự án và tin tưởng, gật đầu tham gia với tư cách co-founder. Nghĩ lại lúc đó mà từ chối chắc giờ mình không biết khi nào mới viết được ra cái note dài ngoằng này 🙂 … Và đó là vào những ngày đầu hè 2015, mình đã có chiến hữu đầu tiên là chị sếp hơn mình vài tuổi. Những ngày sau đó, mình và chị co-founder đã tiến thêm 1 bước nữa khi cùng phát triển thêm ý tưởng của dự án, đánh giá SWOT và định hình mô hình kinh doanh (business model).
Technical co-founder – Xương sống của 1 startup công nghệ
Nếu coi founder là bộ não thì mình cho rằng đồng sáng lập về mảng kỹ thuật lập trình (technical co-founder) là xương sống của bất kỳ 1 startup công nghệ nào. Và mình lúc này với hơn 4 năm qua làm PM công ty/ freelance outsource khá nhiều dự án lập trình web lớn nhỏ cho các công ty trong và ngoài nước, mình biết mình phải tận dụng được mối quan hệ của mình trong ngành để tìm kiếm cho ra cho được vị trí co-founder developer thật có kinh nghiệm này, chứ không là chết toi.
Nói thật là ban đầu mình gặp 1 anh PHP developer đã từng outsource làm 1 số dự án quen, và mình nhờ anh đó báo giá cho mình làm hết bao nhiêu, chứ ko mời làm co-founder. Và khi nghe báo giá thì mình cũng có phần hoảng hốt vì cũng trên dưới 400-500 triệu cho full frontend và backend, nhưng mình cũng dần định thần lại vì hiểu ra wireframe của mình đến tận hàng chục trang và phải code rất nhiều. Nhưng sau đó thì anh này thấy ý tưởng hay và ngỏ ý muốn tham gia dự án vs tư cách đồng sáng lập. Và cũng trong những ngày đầu hè 2015, mình đã tuyển được co-founder thứ 2 về phụ trách lập trình… Team mình về cơ bản đã hoàn hảo, chiến thôi…
Công việc không chỉ có tiền bạc, mà còn là những tình cảm đáng trân trọng
Sau khi có đủ “bộ sậu” co-founders, mình tiếp tục tận dụng network developers, designers mình từng làm việc chung để tuyển người đảm nhận phần Design & phần rất nặng là Frontend và cuối cùng cũng được 3 anh chị level senior (trong đó có 1 anh Technical Director ở 1 công ty lập trình Voola Technology và 1 anh Frontend Director ở công ty lập trình đa quốc gia Sutrix Solution) nhận làm dịp cuối tuần và time rảnh mỗi tối với chất lượng tuyệt vời nhưng chi phí rất là “anh em”, về sau mình vẫn luôn nhớ mãi việc này, trong công việc không chỉ có tiền bạc mà còn có cả tình cảm anh chị em. Và đặc biệt là 3 anh chị dù làm cho mình nhưng rất yêu thích và có cảm tình với sản phẩm và ý tưởng này.
=> Mình có 1 câu từ lúc mình bắt đầu bước vào ngành marketing tới giờ rất tâm đắc “Bạn chỉ làm marketing tốt khi bạn yêu sản phẩm mà bạn làm marketing cho”, mình thấy câu này cũng rất đúng cho các ngành nghề khác, bất kể bạn làm sản phẩm của chính bạn hay làm thuê sản phẩm của người khác. Vì vậy hãy giao sản phẩm của bạn vào tay 1 người có cảm hứng với nó, yêu thích nó. Đừng giao sản phẩm của bạn vào tay 1 người không có tình cảm với sản phẩm của bạn, bởi vì đó là lúc bạn nhận được những kết quả không ưng ý.
Con đường khởi nghiệp “không bằng phẳng”
Mọi thứ trong cuộc sống không phải lúc nào cũng diễn ra như ý mình muốn, và điều này cũng đúng với VOW.vn. Khi dự án đang ở giai đoạn tích hợp thì có 1 số trục trặc xảy ra ngay trong team lập trình, vì những lý do cá nhân mà 1 vài thành viên trong team backend làm delay dự án một thời gian rất dài hơn 9 tháng, gây ra rất nhiều khó khăn cho kế hoạch của mình. Và đỉnh điểm của vụ việc là anh Technical Co-founder bỏ ngang phần đang lập trình và bỏ của chạy lấy người, mình đã rất suy sụp và đã rất khốn đốn trong thời gian này để giải quyết hậu quả vì đây là 1 dự án quy mô rất khủng với hơn vài chục trang HTML.
Sau khi lấy lại cân bằng và đứng dậy sau sự cố trên, mình tiếp tục hành trình tìm người thay thế vị trí Technical co-founder đã bỏ đi. Sau 1 hồi nhìn trước ngó sau thì mình cũng khoanh vùng được 1 anh làm chung vài dự án trước đó và hẹn ảnh trao đổi. Đó là 1 cuộc nói chuyện rất lâu qua skype đến tận nửa đêm, sau khi nghe mình trao đổi về ý tưởng, tầm nhìn dự án, process dự án thì anh này rất hứng thú và đồng ý tham gia vào chuyến phiêu lưu đang dang dở của mình. Sau đó anh technical co-founder tập trung xử lý tiếp mảng lập trình cho mình, tuy gặp chút delay do công việc riêng nhưng mọi thứ cũng đã hoàn thành tốt với sự nỗ lực hết mình. Và anh đó cũng là Technical Co-founder hiện tại của VOW.vn, hiện đang làm PHP Leader cho 1 công ty lớn tại TP.HCM.
=> Bài học: Phải nói là hậu quả của việc 1 key member mảng lập trình bỏ ngang 1 dự án nào đó sẽ gây ra tổn thất rất lớn không chỉ về mặt tinh thần và về cả mặt tổng thể dự án. Mình có 1 lời khuyên cho các tech startup hiện tại đang trong giai đoạn “bào thai” là cần theo sát và rất sát technical key members để được update tình hình liên tục và có các phương án dự phòng để kịp thời xử lý.
Sự giao tiếp & phối hợp trong team – Đừng xem thường
Những tuần cận kề ngày ra mắt là những tuần mình cảm nhận rõ được nhiệt huyết của từng thành viên tham gia dự án. Mọi người ai cũng hối hả làm việc, từ team nội dung cho tới team lập trình và mình cũng không ngoại lệ. 3 tuần vừa qua là quãng thời gian mình không ước cho ít việc lại, mà mình ước cho 1 ngày có 48 tiếng hoặc hơn để mình có thời gian ngồi làm việc nhiều hơn. Mỗi ngày dù trời bên nước Anh này nó lạnh teo, nhưng mình ngủ chỉ được trung bình tầm 4 tiếng vì phải làm việc thâu đêm và dậy sớm để phối hợp giờ giấc Anh Quốc – Việt Nam cho tiện với team kỹ thuật.
=> Mình thấy trong team startup còn đang “thai nghén”, key members giao tiếp với nhau thường xuyên sẽ là chìa khoá cho việc tăng hiệu suất làm việc, truyền cảm hứng cho nhau. Đừng để việc không giao tiếp với nhau xảy ra trong 1 thời gian dài xảy ra, vì nó vô tình làm giảm tinh thần làm việc, và sẽ từ từ giết chết tinh thần startup đang “thai nghén” của bạn.
Hợp tuổi – Cũng nên tham khảo
Mình tuổi Nhâm Thân (1992), ban đầu mình không hề có ý định tìm người đồng sáng lập dựa trên tuổi tác gì cả, và chưa từng nghĩ về điều này luôn. Nhưng sau khi thành viên thứ 2 (chị co-founder) vào thì tuổi Tý đã xuất hiện, lúc này đã được Thân – Tý. Sau này khi thành viên thứ 3 (anh technical co-founder) vào thì vô tình mới biết ảnh là tuổi Thìn. Vậy là bộ ba tam hợp Thân – Tý – Thìn đã lộ diện, tới lúc này mình mới tá hoả vì ngạc nhiên với sự trùng hợp ngẫu nhiên này và đây cũng là lúc mình bắt đầu mê tín… :)) *Moẹ ơi, cứ như xem tuổi cưới vợ*
=> Mê tín có thể đúng, có thể sai, nhưng không thể phủ nhận là việc mê tín “ngẫu nhiên” của mình đã giúp mình gia tăng sự tự tin hơn vào dự án mình đang làm, vào những con người đang cùng mình làm nên nghiệp lớn, giúp tăng tinh thần làm việc của cả team. Vì vậy, mình cũng khuyên các bạn làm startup nếu có “vô tình” biết được tuổi tác thì lấy đó làm động lực nhé ^^.
Đối thủ “tai to mặt bự” – Đừng để vẻ ngoài hào nhoáng của 1 ai đó giết chết giấc mơ của bạn
Nếu trong tình yêu, bạn rất dễ bị cưa đổ nếu đối phương có vẻ ngoài cuốn hút, thì hãy ứng dụng nó trong khởi nghiệp một cách khôn ngoan. Khi bị cưa đổ bởi vẻ hào nhoáng bên ngoài, điều bạn cần làm là yêu đối thủ và học hỏi các điểm được và chưa được từ nó, chứ đừng lụy vì nó. Đừng để vẻ hào nhoáng của các đối thủ đã có vài năm hoặc vài chục năm trên thị trường đe doạ và giết chết giấc mơ của bạn.
Đối với VOW.vn mà nói thì các đối thủ lớn ngoài thị trường không ít, nhưng nếu so sánh 1 cách công bằng mà nói thì có rất nhiều điểm yếu mà VOW đang khai thác được và sẽ khai thác tốt trong thời gian tới. Nhưng cũng có rất nhiều điểm tốt mà VOW cần học hỏi thật khôn ngoan. Và đối với bản thân mình mà nói thì chỉ có 1 cái có thể làm mình sợ đó là chính giấc mơ startup VOW của mình. Đây là lần đầu tiên mình cảm nhận được mình sợ hãi chính startup của mình vì mình cảm thấy quy mô nó quá lớn và các hướng phát triển mình nghĩ ra nó quá nhiều. Có 1 câu nói mình rất tâm đắc:
A Solo Journey Around the World: by Kristine K Stevens. Hãy nhớ đây là cái duy nhất bạn nên sợ trong hành trình khởi nghiệp của mình.
Các đối thủ của bạn có thể là những ông tai to mặt bự, có thể có những nhà đầu tư giàu sụ núp bóng hỗ trợ có thể tung hàng tỷ đồng để vùi dập bạn, nhưng đừng để nó làm bạn phải sợ hãi và vô tình làm lụi tàn giấc mơ của bạn. Hãy yêu đối thủ của bạn, học hỏi “thật sâu” từ nó, subscribe tất cả newsletter của nó, like fanpage của nó, học cách nó làm content, học marketing strategy của nó, thậm chí copy nó 1 cách khôn ngoan và có chọn lọc… sau đó ứng dụng vào để xây dựng startup của bạn. Hãy luôn yêu đối thủ thật lòng và tận tâm cho tới tận ngày nó… xuống mồ yên nghỉ… thì hãy yêu đứa khác (tái hôn) ^^ , còn nó còn sống thì phải luôn chung tình yêu nó thật sâu đậm vào nhé ?
To VOW.vn’s competitors, I have a message for you guys in case you somehow can read this note:
I love you guys but be careful because i’m watching you.
Sứ mệnh truyền cảm hứng “làm mới” đám cưới tại Việt Nam
Mình không giới thiệu chi tiết về www.VOW.vn nữa vì trên web mình có viết 1 bài giới thiệu website cưới hỏi chung rồi, các bạn có thể vào xem. Mình chỉ tóm gọn lại 1 câu về VOW: “Chỉ cần bạn đã có ý định tổ chức đám cưới nhen nhóm trong đầu, www.VOW.vn là nơi có tất cả những gì bạn cần để chuẩn bị cho đám cưới của bạn”, từ việc sử dụng phần mềm lập kế hoạch cưới, cho đến lập chi phí đám cưới, mua áo dài cưới đẹp, ý tưởng mẫu thiệp cưới đẹp, hay váy cưới đẹp.
Những năm gần đây, mình thấy đám cưới của các cặp đôi gần như chỉ còn là cái “xác” mà không còn phần “hồn”. Mình đã tham dự rất nhiều đám cưới từ Nam ra Bắc và thấy hầu như đám cưới đang dần mất đi cái chất ý nghĩa vốn có của nó bấy lâu. Đám cưới ngày nay giờ đa phần giống như đến để đãi khách ăn uống, ăn xong là về, việc đi đám cưới chỉ còn là “thủ tục phải đi”, điển hình là ở các thành phố lớn như TP.HCM, Hà Nội. Mình có theo dõi 1 số đám cưới của bên các nước phương Tây, họ làm rất đơn giản, nhỏ, vui và ý nghĩa. Đây là điểm mình nghĩ dần dần Việt Nam sẽ chuyển mình để thay đổi theo, đặc biệt là lứa 9X về sau như mình. Điển hình trong vài năm gần đây, 1 số đám cưới của nhiều cặp đôi trẻ đều được thay đổi về phong cách tổ chức, không theo 1 mô tuýp truyền thống nào cả, tạo sự vui vẻ, sáng tạo, tạo cảm giác đến là để chung vui thật sự.
Mình thấy gần đây trong friend list của mình có anh Huu Anh Nguyen tổ chức lễ đính hôn theo phong cách rất mới mẻ và dễ thương, mọi người có thể xem tại đây. Và quan điểm của mình là luôn ủng hộ đính hôn / đám cưới kiểu này, nên VOW sẽ có sứ mệnh truyền cảm hứng để thật nhiều đám cưới “mới lạ” như thế này nữa, giúp tinh thần và ý nghĩa của đám cưới được trọn vẹn.
Vấp ngã – học hỏi – đứng dậy – bắt đầu lại: Hãy học hỏi Jack Ma
www.VOW.vn là lần khởi nghiệp thứ 2 của mình. Lần đầu tiên mình khởi nghiệp là những ngày hè 4 năm về trước – lúc còn đang là sinh viên tại ĐH Luật TP.HCM với dự án chuyên trang sinh viên Việt Nam tổng hợp www.sinhvienplus.vn cùng các anh chị em sWind Technology hồi đó. Tuy nhiên, vì lúc ấy còn non trẻ nên suy nghĩ kinh doanh của mình vẫn “rất là sinh viên” và kế hoạch không rõ ràng, dự án ra mắt 1 thời gian, dù đã có giấy phép ICP của Sở TTTT TP.HCM nhưng hoạt động sau 2 năm không hiệu quả, không thu về được kết quả mong đợi và cuối cùng mình đành đóng cửa dự án.
Tuy nhiên, đối với mình mà nói thì lần đầu khởi nghiệp thất bại ngay lúc ở độ tuổi sinh viên – độ tuổi còn rất trẻ đã giúp mình rất nhiều. Mình hiểu được tất cả các quy trình xin giấy phép liên quan đến ngành IT mình theo đuổi, hiểu thêm về cách để 1 team vận hành hiệu quả, biết được thêm nhiều kiến thức hay về kinh doanh, và đặc biệt là các mối quan hệ của mình được mở rộng ra cực kỳ nhiều trong suốt thời gian đó. Qua lần đầu khởi nghiệp thất bại, mình rút được rất nhiều kinh nghiệm, cùng với đó là những năm tháng làm việc tích luỹ thêm kinh nghiệm ở các công ty Việt Nam & Quốc tế sau đó giúp mình có thêm sự tự tin để đứng dậy và bắt đầu cho 1 chặng đường khởi nghiệp mới mang tên www.VOW.vn này.
Mình cũng muốn nhắn gửi tới nhiều bạn trẻ đang ấp ủ ý định khởi nghiệp và đặc biệt các bạn sinh viên muốn thực hiện những ý định startup khi còn đang ngồi trên ghế giảng đường: “Be brave and believe in yourself”. Như Jack Ma có 1 câu nói mà truyền cảm hứng cho mình rất nhiều trong suốt những năm qua:
Make enough mistakes, don’t worry! You fall, you stand up, you fall… enjoy it! You’re 25 years old, enjoy the show!
Sưu tầm